Scheur in de meniscus
In de knie zit aan de binnen- en aan de buitenzijde een meniscus. Beschadigingen aan een meniscus komen veel voor; er zit dan een kleine of grote scheur in. De klachten kunnen zijn: pijn en/of een klikkend gevoel in de knie. Vaak is de knie gezwollen door vochtophoping en soms lukt het niet meer om het been geheel te strekken, de knie zit ‘op slot’. Een scheur(tje) in de meniscus kan plotseling ontstaan, bijvoorbeeld bij sport, een draaibeweging of een ongeval. Een scheur(tje) kan ook geleidelijk ontstaan als de kwaliteit van een meniscus vermindert.
De knie en de meniscus
De knie is een scharniergewricht. Het bestaat uit drie botdelen: het scheenbeen, het dijbeen en aan de voorzijde de knieschijf. Midden in het kniegewricht liggen de voorste en de achterste kruisband. Deze voorkomen dat het onderbeen tijdens het lopen en het maken van draaibewegingen te ver naar voren of naar achteren schuift. Tussen de botuiteinden, aan de binnen- en aan de buitenzijde van de knie, zit de meniscus, een soort stootkussen. De binnen- en de buitenmeniscus vangen schokken op, zorgen ervoor dat het kniegewricht soepel beweegt en geven de knie stabiliteit.
De klachten bij meniscusletsel
De mogelijke klachten bij een beschadigde meniscus zijn pijn en/of een klikkend gevoel in de knie. Vaak is de knie gezwollen door een vochtophoping (hydrops) en soms lukt het niet meer om het been geheel te strekken, de knie zit ‘op slot’. Deze klachten kunnen plotseling ontstaan, bijvoorbeeld bij sport, een draaibeweging, een diepe hurkzit of een ongeval. De klachten kunnen ook geleidelijk ontstaan.
Knieblessure? Koelen!
Na een verkeerde beweging of een val koelt u de knie zo snel mogelijk, liefst direct. Deze koeling gaat het ontstaan van de zwelling tegen. U start met 20 minuten koelen, dan 20 minuten zonder koelen en dan nog een keer 20 minuten koelen. Herhaal dit 3 tot 5 keer per dag, tot 48 uur na het ontstaan van het letsel. Loop zo min mogelijk; belast de knie het liefst helemaal niet. Ook dat voorkomt of beperkt de zwelling. Maak wel draaibewegingen met de voet en enkel, want dat is goed voor de bloedcirculatie.
Om de knie te koelen gebruikt u een ijspakking/coldpack of een theedoek met ijsklontjes erin. Let op: leg het ijs of de ijspakking niet op de blote huid, maar op een doek. Zo voorkomt u bevriezing van de huid. Is er geen ijs of coldpack voorhanden, houdt de knie dan onder koud, stromend water.
Het is onverstandig om met vochtvorming in de knie of met een knie die ‘op slot zit’ te blijven sporten.
De oorzaken van meniscusletsel
De binnen- en de buitenmeniscus staan bij veel bewegingen onder grote druk. Bij een draaibeweging tijdens sport of werk, of bij een ongeval kan de druk te groot worden. Dan ontstaat een kleine of een grote scheur. De kans op een scheur is groter als een meniscus verouderd is. De meniscus bestaat namelijk uit elastisch kraakbeen. Bij het ouder worden neemt de kwaliteit van dat weefsel af, waardoor de meniscus minder elastisch is en makkelijker scheurt. In dat laatste geval hoeft de meniscus trouwens geen klachten te geven; de kwaliteit van het kraakbeen op de uiteinden van het onder- en bovenbeen (zie de afbeelding) is door de leeftijd waarschijnlijk ook verminderd en ook dat kan pijnklachten geven (dit is artrose).
Zo stelt de arts bij meniscusletsel de diagnose
De arts stelt de diagnose ‘meniscusscheur’ aan de hand van uw klachten en het lichamelijk onderzoek. Uw arts vraagt wat er is gebeurd, wat u voelt en of u eerder knieklachten heeft gehad. Dit vraaggesprek heet ‘anamnese’. Eventueel wordt een röntgenfoto gemaakt om andere oorzaken voor de klachten uit te sluiten. En als de diagnose nog niet helemaal duidelijk is, kan een MRI-scan nodig zijn. Deze scan maakt met een sterk magnetisch veld details van de binnenzijde van uw knie zichtbaar.
Spontane genezing van meniscusletsel
Een meniscusscheur kan spontaan genezen als de scheur zich bevindt in het relatief goed doorbloede buitenste deel van de meniscus. Dit herstel vergt enkele maanden; op jongere leeftijd verloopt deze genezing beter dan op oudere leeftijd.
De kijkoperatie (artroscopie)
Bij blijvende pijn of ‘op slot’-klachten is een kijkoperatie (artroscopie) verstandig. Zo nodig behandelt de orthopedisch chirurg direct het letsel van de meniscus. Heel soms kan de scheur in de meniscus gehecht worden. Dit heet: meniscopexie. Maar meestal moet een deel van de meniscus verwijderd worden; dat heet ‘partiële meniscectomie’. De orthopedisch chirurg haalt zo min mogelijk weefsel weg, zodat de meniscus zo goed mogelijk zijn schokdempende werking behoudt. Overigens kan de arts bij oudere mensen besluiten geen artroscopie te doen, vooral als er een sterk vermoeden is dat de kwaliteit van het kraakbeen op de uiteinden van het onder- en bovenbeen verminderd is (zie de afbeelding). De kijkoperatie vindt in dagbehandeling plaats, u mag dezelfde dag weer naar huis. Uw behandelend arts informeert u over de operatie.